Asliye ceza mahkemesi, Türkiye'deki ceza yargılaması sistemine ait önemli bir yargı birimidir. Bu mahkeme, diğer ceza mahkemelerinin yargılamadığı dava ve işlere bakmakla yükümlüdür.
Ceza yargılamaları, ağır ceza mahkemeleri, asliye ceza mahkemeleri, çocuk mahkemeleri, çocuk ağır ceza mahkemeleri, fikri ve sınai haklar ceza mahkemeleri gibi çeşitli mahkemelerde yürütülür. Ancak, ceza yargılamalarının temel mahkemeleri asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleridir. Diğer ceza mahkemeleri genellikle özel kanunlarla kurulan mahkemelerdir.
Bazı asliye ceza mahkemeleri, belirli konularda uzmanlaşmış mahkemeler olarak faaliyet göstermektedir. Örneğin, vergi suçları mahkemesi olarak uzmanlaşan asliye ceza mahkemeleri bulunmaktadır.
Bir suç nedeniyle başlatılan savcılık soruşturması sırasında, mahkeme tarafından verilmesi gereken kararlar genellikle Sulh Ceza Hakimliği tarafından alınır.
Asliye ceza mahkemelerinin hangi davaları işleyeceği, belirli yasal düzenlemelere dayanmaktadır. Genel olarak, asliye ceza mahkemeleri, 10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren davalarla ilgilenir. Eğer bir dava 10 yıldan fazla hapis cezası gerektiriyorsa, bu tür davalar ağır ceza mahkemelerine düşer.
Mahkemelerin görevlerini belirlerken, suçun cezasının üst sınırı, ağırlaştırıcı veya hafifletici koşullar göz önüne alınmadan esas alınır. Kanunlar, bazı durumlarda özel mahkemeleri görevli kılabilir, ancak genel olarak asliye ceza mahkemeleri ceza davalarının temel mahkemeleridir.
Sulh Ceza Hakimliği, tutuklama ve adli kontrol kararlarına itiraz edildiğinde, bu itirazları incelemekle görevlidir. Ancak, bu itirazlar asliye ceza mahkemelerinde sonuçlandırılır.
Türkiye'de asliye ceza mahkemeleri, il merkezleri ve belirli ilçelerde Adalet Bakanlığı tarafından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun onayıyla kurulur. İlçelerde birden fazla asliye ceza mahkemesi bulunabilir, ve bu mahkemeler genellikle dava yoğunluğu ve coğrafi durum göz önüne alınarak belirlenir.
Asliye ceza mahkemeleri tek bir hakim tarafından yönetilen mahkemelerdir. Türkiye'nin birçok ilçesinde birden fazla asliye ceza mahkemesi bulunmaktadır. Ceza davalarının sayısı ve iş yüküne göre bu mahkemeler numaralandırılabilir ve aynı adliye çevresinde birden fazla asliye ceza mahkemesi kurulabilir.
Asliye ceza mahkemelerinde yargılama faaliyetlerini yürüten bir hakim bulunurken, iddia faaliyetini yürüten bir savcı da görev yapar.
Asliye ceza mahkemelerinin hangi davaları işleyeceği, suçun cezasının üst sınırına dayanarak belirlenir. Genel kural olarak, suçun cezasının üst sınırı 10 yıldan az ise, asliye ceza mahkemesi bu tür davaları işler. Ayrıca, özel düzenlemelerle belirlenmemişse, asliye ceza mahkemeleri bu tür davaların temel mahkemesi olarak kabul edilir.
Mahkemelerin görevlerini belirlerken, ağırlaştırıcı veya hafifletici nedenler gözetilmez; yalnızca kanunda belirtilen suçun cezasının üst sınırı dikkate alınır.
Asliye Ceza Mahkemelerİ'nde görülen suçlar aşağıdaki örneklerde yer almaktadır.
Bu makale yapay zeka destekli olarak hazırlanmıştır. Herhangi bir yönlendirme, teklif, iş kazanma amacı taşımamaktadır. Makale içeriğindeki bilgiler ışığında hareket edilmesi halinde sorumluluk makale okuyucusundadır.